انواع ورق استنلس استیل
ورق استنلس استیل از مقاطع فلزی است که پایه‌ی آن آهن است و تنها کمتر از دو درصد آن از کربن تشکیل شده است. در این نوع ورق، آلیاژهای دیگری برای امکان جوشکاری و تقویت سختی وجود دارد. به هر اندازه که مقدار کربن در آلیاژهای این ورق زیادتر شود، به همان اندازه مقاومت و سختی آن هم افزایش پیدا می‌کند و البته از قابلیت شکل‌پذیری آن کاسته می‌شود. در ادامه می‌خواهیم در مورد ورق استنلس استیل، کاربرد و ویژگی‌های آن صحبت کنیم.
ورق‌های استنلس استیل بر اساس آلیاژی که دارند، تقسیم‌بندی می‌شوند. از انواع ورق استیل می‌توان به، استیل 300 و 400 اشاره کرد. استیل 300 ضد زنگ است و از مهمترین خصوصیات استیل 400 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قابل استفاده در وسائل کوچک و روزمره
مقاومت کمتر نسبت به خوردگی
مقاوم در برابر سایش
قابلیت پولیش‌کاری (همین ویژگی باعث می‌شود که از این ورق برای ساخت قاشق و چنگال استفاده شود)
| نوع فولاد ساده کربنی | درصد کربنی | موارد استفاده |
| نرم | کمتر از 0.15 | میخ-پرچ-لوله |
| کم کربن | 1.5 تا 0.3 | تیرآهن-میلگرد-چرخ دنده |
| با کربن متوسط | 0.3 تا 0.6 | شفت-میل لنگ-فنر |
| پر کربن | 0.6 به بالا | ارّه-آچار-متّه-پیچ گوشتی |
در زمینه‌ی تزئینات و دکوراسیون از استیل سری 430 استفاده می‌شود که از نظر شکل‌پذیری و قیمت، نسبت به استیل 300 بهتر است. ورق استنلس استیل به دو صورت شیت و رول تولید و به بازار عرضه می‌شود. این محصول، سطحی صاف و براق دارد و ضد زنگ و ضد خوردگی است.
از مهمترین خصوصیات ورق‌های استیل این است که نسوز، ضد اسید و همچنین روکش‌دار هستند. چرا ورق استنلس استیل ضد زنگ است؟ همان طور که می‌دانید با اضافه کردن عناصری مثل کروم می‌توان به ورق، خاصیت ضد زنگی بخشید. در این صورت، مانعی که بین فلز و هوا ایجاد می‌شود از زنگ‌زدگی این نوع ورق محافظت می‌کند.
انواع ورق استیل
بسته به نوع آلیاژهای موجود، ورق‌های استنلس استیل خاصیت مکانیکی و شکل‌پذیری متفاوتی دارند. همان طور که گفته شد، هرچقدر میزان کربن به‌کاررفته در آن‌ها بیشتر باشد، سختی آن نیز زیادتر خواهد بود.
ورق استنلس استیل سری 400
عناصر اصلی در آلیاژ ورق استیل سری 400، کروم و مولبیدن هستند. از این ورق، معمولاً در ساخت وسایل روزمره استفاده می‌شود. مهمترین خواص این نوع ورق استیل، جوش‌پذیری بالا، مقاومت به خوردگی، ضد زنگ بودن و همچنین خاصیت مغناطیسی است. ورق استنلس استیل سری 400 دارای گریدهای 410، 420، 430 و همچنین 446 است.
ورق استنلس استیل 405 دارای ترکیبات مخصوص برای جوشکاری است.
ورق استنلس استیل 408 از مقاومت بالایی در برابر حرارت برخوردار است، اما در برابر خوردگی ضعیف عمل می‌کند.
ورق استنلس استیل 409 معمولاً برای ساخت اگزوز خودرو استفاده می‌شود.
ورق استنلس استیل 410 در برابر سایش مقاومتر است.
از استیل 420 برای ساخت قاشق و چنگال استفاده می‌شود.
گرید 430 عمدتاً در دکوراسیون و تزئینات منزل کاربرد دارد.
ورق استنلس استیل 446 برای استفاده در پروژه‌هایی با درجه حرارت بالا، گزینه‌ی مناسبی است.
ورق استنلس استیل سری 300
ورق استنلس استیل سری 300، رایج‌ترین فولاد ضدزنگ استیل بوده که دارای انواع گریدهای مختلف، نظیر 303، 304، ،316 ،321 و 347 است. بین تمام این گریدها، 304 به عنوان پُرمصرف‌ترین ورق در بازار شناخته می‌شود و دارای خواصی مانند مقاومت به خوردگی، قابلیت جوشکاری، انعطاف‌پذیری و غیر مغناطیسی است.
از مشخصات انواع ورق استنلس استیل سری 300 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ورق استنلس استیل 301: قابلیت شکل‌پذیری، انعطاف‌پذیری، جوشکاری و مقاومت سایشی بالایی دارد.
ورق استنلس استیل 302: به دلیل داشتن کربن اضافه، نسبت به ورق 304 مقاومتر است.
ورق استنلس استیل 303: به خاطر داشتن گوگرد و فسفر اضافه، نسبت به ورق استیل 304، قابلیت شکل‌پذیری بهتری دارد.
ورق استنلس استیل 309: در مقایسه با ورق استیل گرید 304 از مقاومت حرارتی بهتری برخوردار است.
ورق استنلس استیل 316: به دلیل داشتن آلیاژ مولیبدن، در صنایع غذایی و فرآورده‌های دارویی بسیار پُرکاربرد است. همچنین به خاطر مقاومت بالا در برابر خوردگی در مقایسه با ورق ۳۰۴، در صنایع دریایی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ورق در صنایع ساعت‌سازی هم کاربردهای زیادی دارد. از ورق استنلس استیل 316 به دلیل تحمل گرمای ۲۰۰۰ درجه‌ی فارنهایت، در ساخت آستر دودکش‌ها نیز استفاده می‌شود.
ورق استنلس استیل 317: از فولاد ضد زنگ ساخته شده و به دلیل داشتن مقداری مولیبدن، در برابر آسیب مواد شیمیایی، مقاوم است. این ورق، همچنین از استحکام کششی بالا و تحمل تنش عالی برخوردار است.
ورق استنلس 321: از نظر کارایی و خاصیت، مشابه ورق 304 است و به دلیل افزودن تیتانیوم به آن در زمان جوشکاری، خطر پوسیدگی جوش در آن، بسیار کمتر است.
امروزه، ورق استنلس استیل به عنوان رایج‌ترین فولاد ضد زنگ، کاربردهای فراوانی در صنعت دارد. شاید تا به حال دقت نکرده باشید که بسیاری از اشیایی که در طول روز از آن‌ها استفاده می‌کنیم، از این نوع ورق ساخته شده‌اند.
ویژگی‌های ورق استنلس استیل
به صورت کلی ورق‌های استیل قابلیت بازیافت دارند. از مهمترین ویژگی‌های این محصول، می‌توان موارد زیر را نام برد:
ظاهر زیبا
مقاوم در برابر خوردگی
قابلیت جوشکاری
ضدزنگ بودن
قابلیت بازیافت
عمر مفید و طولانی
کاربردهای ورق استنلس استیل
یکی از مهمترین خاصیت‌های ورق استنلس استیل، قابلیت بازیافت‌پذیری به صورت نامحدود است که آن را به فلزی پُرطرفدار تبدیل کرده است. این ورق، کاربردهای گوناگونی در صنایع مختلف دارد، ازجمله:
صنایع غذایی
صنایع پتروشیمی
ساخت بدنه‌ی خودرو، هواپیما و کامیون
ساخت لوازم خانگی
ساخت بدنه، پوشش و سقف آسانسور
ساخت قطعات بزرگ در کشتی‌سازی
تولیدکنندگان ورق استیل
ورق استنلس استیل در کشور ما تولید نمی‌شود و معمولاً از کشورهایی مانند آلمان، فرانسه، اوکراین، تایوان، چین و ژاپن وارد می‌شود.
تفاوت فولاد آلیاژی با فولاد ساده کربنی
به صورت کلی، فولادها به دو دسته‌ی فولاد ساده و فولاد ضد زنگ تقسیم می‌شوند. فولاد ساده‌ی کربنی دارای عناصر محدودی مثل سیلسیم، گوگرد، فسفر و منگنز است. برای آن که خاصیت ضد زنگی به آن ببخشند، مقداری کروم به آن اضافه می‌کنند که باعث افزایش مقاومت آن نیز می‌شود.
در جدول زیر می‌توانید موارد استفاده از فولاد ساده‌ی آلیاژی را به همراه درصد عنصری که به آن اضافه می‌شود، ببینید.
نتیجه‌گیری پایانی
با توجه به موارد گفته شده، ورق استنلس استیل یکی از پُرکاربردترین مواد اولیه در صنایع مختلف است که از مهمترین ویژگی‌های آن می‌توان به سطح صاف و صیقلی، ظاهر براق و زیبا و همچنین ضد زنگ بودن آن اشاره داشت. این نوع ورق در گریدهای مختلف، تولید و روانه‌ی بازار می‌شود که هر کدام، در صنایع مختلفی کاربرد دارند.